Ülkemizin polis ihtiyacını karşılamak, polis olmak isteyenleri belirli eğitimlerden geçirerek polislik mesleğine hazır hale getirmek adına merkezler kurulmuştur. Ülkemizde bulunan bu merkezler: POMEM, PMYO, PAEM adlandırılır. Bu merkezler hakkında kısa bir bilgi edinirsek:
- Polis Meslek Eğitim Merkezleri (POMEM) (Polis yetiştirir ve 6 ay eğitim verilir.)
- Polis Meslek Yüksekokulları (PMYO) (Polis yetiştirir ve 2 yıl eğitim verilir.)
- Polis Amirleri Eğitim Merkezi (PAEM) (Komiser yetiştirir ve 11 ay eğitim verilir.)
Ülkemizde polis olmak için geçerli şartlar POMEM, PMYO ve PAEM için ayrı ayrı belirlenmiştir. Bunlar sırasıyla şu şekilde izah edilebilir:
1)POLİSLİĞE GİREBİLMEK İÇİN ÖN SAĞLIK ŞARTLARI NELER OLMALIDIR?
Polislik için bahsedilen ön sağlık şartları Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinde belirtilmektedir. Bu sağlık şartlarının en yüzeysel ve fiziksel olanları dış görünüşte önem arz eden birtakım ölçütlerdir. Ancak bunların yanında teşhis konulmuş olan hastalıklar polisliğe alınacak olan öğrencilerde değerlendirilmeye alınır. Bu hastalıklar tıbbi olarak kategorize edilmiş ve yine sözü geçen yönetmelikte bahsedilmiştir.
2)DAHİLİYE KATEGORİSİNE GİREN HASTALIKLARDA ARANAN ŞARTLAR NELERDİR?
Dahiliye kategorisine giren hastalıklarda aranan şartlar 04.08.2003 Resmî Gazete tarihli ve 25189 Resmî Gazete sayılı Emniyet Sağlık Şartları Yönetmeliğinde belirtilmiştir.
Görüldüğü üzere Emniyet Sağlık Şartları Yönetmeliğinde dahiliye kategorisine giren hastalıklar 1.Bölümde A, B, C ve D ve E başlıkları altında incelenmiş olup, belirli şartlarda dahiliye hastalıkları; POMEM, PMYO ve PAEM öğrencisi olmaya engel iken bazı şartlarda ise değildir. Bunların içinde endokrinoloji hastalıkları da incelenmektedir.
3)SAĞLIK ŞARTLARINDAN DOLAYI İLİŞİĞİ KESİLEN ADAYIN AÇACAĞI DAVADA GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?
Polis Amirleri Eğitimi Merkezi (PAEM), Polis Meslek Eğitim Merkezleri (POMEM) ve Polis Meslek Yüksekokulları (PMYO) yönetmeliklerinde sağlık kurulu raporu olumsuz olan adaylar 2577 sayılı ve 20/1/1982 Resmî Gazete tarihli İdari Yargılama Usulü Kanununa göre idare mahkemesine yürütme durdurma istemli iptal davası açmalıdır.
4)SAĞLIK ŞARTLARINDAN DOLAYI İLİŞİĞİ KESİLEN ADAYIN AÇACAĞI DAVADA YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?
Sağlık şartlarından dolayı ilişiği kesilen adayın açacağı dava 2577 sayılı ve 20/1/1982 Resmî Gazete tarihli İdari Yargılama Usulü Kanununun 32. maddesinin birinci fıkrasına göre “İdari Davalarda Genel Yetki başlığı altında” şu şekilde belirtilmektedir:
Madde 32 – 1. Göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanunda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.
Buna göre mevcut idari merciin olacağı yer ezcümle PAEM, PMYO ve POMEM kurumlarının bulunduğu şehirdeki idare mahkemesi ilişiği kesilen adayın açacağı davada yetkili mahkemedir.
5)DAVA AÇMA SÜRESİ NEDİR?
Polis Amirleri Eğitimi Merkezi (PAEM), Polis Meslek Eğitim Merkezleri (POMEM) ve Polis Meslek Yüksekokulları (PMYO) kazanan fakat eğitim gördüğü esnada sevk edildiği hastane raporları sonucu ilişikleri kesilen ve “POMEM öğrencisi olamaz, PMYO öğrencisi olamaz.” kararı verilen bir polis öğrencisi vardır. Bu şekilde “POMEM öğrencisi olamaz” veya “PMYO öğrencisi olamaz” şeklinde rapor alan adaylar 2577 sayılı ve 20/1/1982 Resmî Gazete tarihli İdari Yargılama Usulü Kanununa göre 60 gün içinde, İdare Mahkemesine, yürütme durdurma istemli iptal davası açmalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir. Geçirilmesi durumunda dava açma hakkı son bulur.
6)YÜRÜTMENİN DURDURULMASI ŞARTLARI NELERDİR?
İdari yargılamada yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için şu şartların gerçekleşmiş olması gerekir:
- İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararlar doğmalıdır.
- İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması gerekir.
- Yürütmeyi durdurma kararı verilmesinin davacı tarafından istenmesi gerekir.
- Davalı idarenin savunmasının alınması gerekir veya savunma süresinin geçmesi gerekir. Ancak uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemler hakkında yürütmeyi durdurma kararı idarenin savunması alınmadan verilebilir. Ancak kamu görevlileri hakkında tesis edilen arama, naklen atama, görev ve unvan değişikliği, geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler, uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerden sayılmaz.
- Yürütmenin durdurulması kararı teminat karşılığında verilir. Ancak durumun gereklerine göre teminat aranmayadabilir.
- Olağanüstü hallerde, kanunla yürütmenin durdurulması kararı verilmesi sınırlanabilir (AY m.125/6.)
- Yukarıda sayılan şartların gerçekleşmesi halinde yürütmeyi durdurma kararı verip vermemek mahkemenin takdirindedir. Yürütmeyi durdurma kararı verilebilmesi için gereken koşullar sağlansa bile mahkeme yürütmeyi durdurma kararı vermek zorunda değildir. Yürütmeyi durdurma kararı gerekçeli olarak verilmektedir. Gerekçede ise idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu veya olmadığı ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur.
7) ENDOKRİNOLOJİ KATEGORİSİNE GİREN HASTALIKLARA İLİŞKİN EMSAL KARARLAR
Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2020/2930 E. , 2022/946 K. Davacının Polis Meslek Eğitim Merkezleri Giriş Yönetmeliği çerçevesinde yapılan sınavda başarılı olarak Polis Meslek Eğitim Merkezinde(POMEM) öğrenci adayı olmaya hak kazandığı, Bitlis Polis Meslek Eğitim Merkezi’nde eğitime başladığı, devam eden süreçte Bitlis Devlet Hastanesi tarafından davacı hakkında düzenlenen sağlık kurulu raporunda; “sağ orşiektomi, sol varikosel, hormonel bozukluk” teşhisi konularak polis meslek eğitim merkezi öğrencisi olamayacağına karar verildiğinden bahisle davacının öğrenciliğinin sonlandırıldığı, bunun üzerine de bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır. … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; sevk edildiği Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Kurulunca davacının Sağlık Şartları Yönetmeliği’nde belirlenen şartları taşıdığı sonucuna ulaşıldığından, Polis Meslek Eğitim Merkezinden ilişiğinin kesilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, davacının yoksun kaldığı parasal haklarının bulunması durumunda hak ediş tarihlerinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu … İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir…. İdare Mahkemesince, davacının Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği uyarınca, Polis Meslek Eğitim Merkezi öğrencisi olup olamayacağının hakem hastane olarak belirlenen Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesinden sorulduğu, hastanede yapılan tetkik ve muayene sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı sağlık kurulu raporunun karar hanesinde; “sağ inmemiş testis nedenli sağ orşiektomi operasyonu ve sol varikoselektomi öyküsü mevcut Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğine göre hastanın sol testisi bulunmakta ve normaldir. Hormonel bozukluğu bulunmamaktadır. Polis Meslek Eğitim Merkezi öğrencisi olur.” kanaatine varıldığı, görülmüştür. Davalı idarece davacının hormon profilinin hakem hastane tarafından normal tespit edilmiş olmasının ilaç tedavisi neticesinde mümkün olabileceği ve ilaç tedavisi ile kontrol altında tutulan patolojik durumların sağlam olarak kabulünün mümkün olamayacağına iddia ettiği, karara esas alınan hakem hastane raporunda ise davacının ilaç tedavisi alıp almadığı ile ilgili bir belirlemenin yer almadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümleri de göz önüne alınarak davacının POMEM öğrenci adayı olup olamayacağına ilişkin değerlendirme yapılması ve davacının yeniden hakem hastaneye sevk edilerek durumunun ilaç tedavisi ile kontrol altına alınıp alınmadığına ilişkin bir belirleme de yapılmak süretiyle düzenlenecek raporda dikkate alınarak yeniden karar verilmesi gerektiğinden eksik incelemeye dayalı idare Mahkemesi kararına yönelik istinaf istemini reddeden temyize konu Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi’nin kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Öte yandan, 15/07/2015 tarih ve 29417 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Polis Meslek Eğitim Merkezleri Eğitim – Öğretim Yönetmeliği’nin “Eğitim Sonu Sınavı” başlıklı 21. maddesinde; “POMEM öğrencilerinin aday memur olarak atanmaları için öğrenim süresini başarıyla tamamlamaları ve eğitim sonunda Başkanlıkça yapılacak sınavda başarılı olmaları şarttır. Yapılacak sınavın usul ve esasları Başkanlıkça belirlenir.” hükmü yer almaktadır.Belirtilen mevzuat gereği davacının ilişiğinin kesilmesinin dayanağı olan işlemin iptal edilmiş olmasının doğrudan davacının atanması anlamına gelmeyeceği, öğrenciliğe döndükten sonra eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olması halinde atamasının yapılacağı açık olup, davacının henüz atanıp atanamayacağı hususunun belirli olmaması nedeniyle bu aşamada yoksun kaldığı parasal hakların faiziyle birlikte ödenmesi istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmekte olup, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin kararının bu kısmında da hukuki isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verildi.